توافق ژنو 7 روز دیگر تمدید شد؛ فشار بر خطوط قرمز افزایش می یابد/ مکانیزم سه مرحله‎ای برای رفع تحریم، بجای لغو در روز اجراء/ سفر آمانو به تهران برای اصرار بر دریافت اجازه بازرسی از مراکز نظامی!/ احتمال سفر مجدد وزاری خارجه به پایتخت‎ها

گروه بین‎الملل – رجانیوز: آنچنان که پیش بینی می‎شد به دلیل شکاف‎های زیاد موجود میان طرفین، گفتگوهای ایران و 1+5 در موعد مقرر به پایان نرسید و این گفتگوها به صورت موقت به مدت یک هفته تا 18 تیرماه تمدید شده است. بر اساس قراری که دو طرف گذاشته‎اند در موعد مقرر یا مذاکرات به توافقی جامع و نهایی منجر خواهد شد و یا اینکه عدم رسیدن به نتیجه، طرفین را به اعلام تمدید طولانی مدت‌تر توافق ژنو و ایجاد فرصت برای گفتگوی جدید و یا در نهایت اعلام شکست مذاکرات خواهد کشاند.

 

به گزارش رجانیوز، اما آنچه در حاشیه این مذاکرات و بعنوان اخبار غیر رسمی در میان دیپلمات‎ها رد و بدل می‎شود، گفتگو و اختلاف بر چند موضوع اساسی است که دست یابی به حد مطلوب ایران در این موارد، مبتنی بر آنچه رهبر انقلاب صراحتا در سخنان اخیر خود در جمع کارگزاران نظام مطرح کرده‎اند، با توجه به عدم نرمش و شرط و شروط مختلف طرف مقابل،‌ تا حدود زیادی مبهم شده است.

 

 

آنچنان که از شواهد و اخبار منابع غربی بر می‎آید، آمانو برنامه‎ای را برای سفر به ایران در روز پنجشنبه تدارک دیده است که موضوع آن گفتگو درباره راهکارهای حل مسئله PMD یا ابعاد احتمالی نظامی است.

 

موضوعی که در حاشیه حل این موضوع محل اختلاف است، رسیدن به مکانیزمی است که آژانس به واسطه آن در نهایت اعلام کند سوالات و مسائلی که مد نظر داشته، حل شده است.

 

ایران اعلام کرده است که مشکلی با پاسخ دادن به پرسش‎های آژانس درباره ابعاد احتمالی نظامی ندارد، اما موضوع این است که این سوالات تا چه زمانی قرار است ادامه پیدا کند!؟ آژانس با وجود دوبار اقدام ایران در طراحی یک مدالیته وزمانبندی برای پاسخ به تمام پرسش‎ها، باز هم حاضر به بستن این پرونده نشده است، چرا که به این بهانه امکان درخواست دسترسی به مراکز نظامی ایران را برای خود فراهم می‎بیند.

 

 

اما آنچه از سوی آژانس مطرح می‎شود، درخواست بازرسی از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان به بهانه حل موضوع PMD است. موضوعی که در ادبیات این روزهای مسئولان امریکایی با عنوان دسترسی‎های بی سابقه از آن یاد می شود.

 

آنچه روشن است آنکه آمانو برای حل این موضوع و فشار به ایران برای توافق بر سر برخی دسترسی‎ها به تهران سفر خواهد کرد.

 

اما نکته مهم در این بین آن است که اجرای تعهدات طرف مقابل، علاوه بر راستی‎آزمایی اجرای تعهدات ایران در توافق نامه، منوط به حل موضوع PMD نیز شده است که همین موضوع، به عنوان اهرم فشاری برای امتیازگیری بیشتر از ایران محسوب خواهد شد.

 

 

بر طبق اطلاعات موجود، مکانیزمی سه مرحله‎ای برای توقف تحریم‎ها از سوی طرف مقابل در حال تحمیل به ایران است، که نسبتی به خطوط قرمز ایران در موضوع رفع تحریم‎ها ندارد.

 

در حالی که ایران خط قرمز خود را لغو همه تحریم‎ها در روز امضاء توافق اعلام کرده است، مکانیزم مطرح در محافل رسانه‎ای از سه مرحله پذیرش توافق، عملیاتی کردن توافق و اجرای تعهدات ایران زیر نظر آژانس سخن به میان آورده است.

 

در این شیوه و در فاز ابتدایی، «پذیرش توافق» است که زمانی که طرفین به توافق برسند به وقوع خواهد پیوست.

 

فاز بعدی، «عملیاتی کردن توافق» است که بسته به طی کردن مراحل داخلی در کشورهای درگیر مذاکرات است (مانند کنگره آمریکا و مجلس شورای اسلامی ایران) این مرحله به طور خاص بعد از تصویب طرح نظارت بر توافق کنگره ایالات متحده، طراحی شده است.

 

مدت زمان این فاز کاملا به نحوه فعالیت اعضای کنگره آمریکا در زمینه بررسی توافق هسته‌ای بستگی دارد. البته سایر کشورهای درگیر در مذاکرات هم مراحل داخلی خود را طی می‌کنند اما گمان نمی‌رود که طی همه این مراحل طولانی‌تر از فرآیند نظارتی کنگره باشد.

 

اغاز اجرایی شدن تعهدات ایران تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم فاز سوم این توافق است که پس از تایید آژانس، تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل و اتحادیه اروپا شروع به برداشته شدن خواهند شد.

 

این شیوه نه تنها تحریم‎ها را در روز امضا لغو نخواهد کرد، بلکه آنرا منوط به اجرای تعهدات ایران آنهم زیر نظر آژانس کرده است که به صراحت از سوی رهبری معظم انقلاب نفی شده و عملا دست ایران را ابتدا خالی کرده و در ادامه ایران را به انتظار انجام تعهدات طرف مقابل آنهم بدون برگ برنده‎ای در دست، خواهد نشاند.

 

این در حالی است که کنگره بنایی بر لغو تحریم‎ها نداشته و تنها اوباما آنها را برای مدتی تعلیق خواهد کرد. بر این اساس مکانیزم بازگشت پذیری تحریم‎ها علیه ایران به راحتی عمل کرده و در عرض یکی دو ساعت کل تحریم‎ها علیه ایران مجددا فعال خواهد شد.

 

 

یکی از خطوط قرمز جدی در موضوع هسته‎ای نیز مسئله مواد غنی شده موجود در کشور است که تلاش امریکا کاهش میزان هشت هزار کیلویی این مواد به 350 کیلو گرم است. به نظر می رسد این موضوع از طریق پیشنهاداتی چون فروش مواد به کشورهای دیگر و دریافت کیک زرد در حالی پیگیری است تا عملا ذخیره اورانیوم غنی شده ایران را به نابودی بکشاند.

 

 

در شرایطی که ایران صراحتا اعلام کرده است نسبت به مکانیزمی که مبتنی بر آژانس باشد، خوشبین نبوده و آنرا نمی پذیرد،‌ آنچه در دستور کار قرار گرفته، قرار دادن آژانس به عنوان داور و ناظر اجرای تعهدات ایران است، که عملا یک توافق چند جانبه را به توافق بین المللی با الزامات خاص خود و امکان ارجاع به شورای امنیت مبدل می کند.

 

به نظر می‎رسد در هفته آینده نیز وزرای خارجه سفرهایی به پایتخت‎ها برای تصمیم گیری نهایی داشته باشند